Nakon što je na konkursu „Zlatna sova“ za najbolji neobjavljeni roman u 2016. godini osvojio Drugu nagradu, Milan Janković iz Požarevca je u izdanju „Zavoda za udžbenike i nastavna sredstva“ iz Novog Sarajeva objavio roman „Homoljski Dilinger“.
U recenziji romana, književnik i književni kritičar, Mirko Vuković je napisao: “Romanom „Homoljski Dilindžer“ autor u srpsku literaturu na velika vrata uvodi jednu svježu, nerabljenu temu iz „skorije srpske istorije“. Tema „zakašnjele“ hajdučije u, uoči i nakon „Prvoga rata“ i, prije svega, homoljskog odmetnika Ivana Babejića široj javnosti postala je poznata zahvaljujući publicisti Voji Marjanoviću, ali tek ovim romanom ostvaruje svoj puni kapacitet. Blagodareći organskoj podudarnosti sa jednim popularnim klasičnim sineastičkim žanrom, autor uspijeva da ispriča uistinu „epsku filmsku priču“ o životu i misterioznoj smrti čovjeka nazvanog „Gorski car“ koji, kako se u romanu veli – „otima potkoženoj bogaštini i pomaže izgladnele ubožnike“. Autorovo plodotvorno i podsticajno nepristajanje na ogoljenu faktičnost i „provjerene činjenice“ dovelo je do čudesnog, ali potpuno prirodnog miješanja realnosti i mita o „Homoljskom Robinu Hudu“ i uzdigla ga na beletristički pijadestal. Ta lijepa, literarna nesaglasnost sa realnošću snažno je iznutra poduprta stilskom i jezičkom virtuoznošću. Povišena jezička senzitivnost – na svim nivoima (potraga za nerabljenim „nepohabanim“ riječima, oživljavanje „fosilizovanog“ jezika „epohe“, maestralno upošljavanje dijalekatskih matrica i istančane i umješne gramatičke intervencije) i bogatstvo jezičkih rekvizita ovaj roman čine baroknim.”
U svom osvrtu na roman Tatjana Mrđa Živković je navela: “Između dva svetska rata strah od hajduka i njihove osvete bio je prisutan u svakom srpskom naselju, naročito u Homolju, Pomoravlju i Resavi. Bogatstvo, svađe i zavist dovodili su hajduke do kuća imućnih domaćina koji su bili meta napada i pljačke. U vremenu procvata hajdučije mnogi siromašni ljudi su se iznenada i neobjašnjivo obogatili i odlazili u veće gradove, krijući se od žandarmerije. Brojni odmetnici su nakon Prvog svetskog rata uhvaćeni i kažnjeni, ali neki su uspeli da se godinama uspešno skrivaju kod svojih jataka.
Glavni junaci romana „Homoljski Dilinger“, homoljski hajduk Ivan Babejić iz Laznice kod Žagubice i resavski odmetnik Dragoslav – Draža Gligorijević iz Vrlana kod Svilajnca ušli su u istoriju i legendu po dužini svog opstanka skrivanja u šumi. Ivan Babejić je hajdukovao četrnaest godina a Vrlanac dvanaest.
Koristeći brojnu dokumentarnu građu, Milan Janković je svojim autentičnim stilom i bogatstvom jezika povezao realnost i mit i na taj način uzdigao temu hajdučije u Srbiji na „beletristički pijedestal“.“
Milanu Jankoviću je, intimno, izuzetno važno što se g. Vojislav Marjanović, čija mu je fascinantna publicistička knjiga “Ivan Babejić – gorski car Zvižda i Homolja”, bila ne samo važan izvor podataka već i fabulativno polazište za pokušaj literarne nadgradnje, nakon čitanja, pohvalno izrazio o novonastalom romanu.
Nakon prvih promocija na Sajmovima knjiga u Banja Luci i u Beogradu, očekuju se novi susreti sa čitaocima, pre svega u Istočnoj Srbiji, oblasti u kojoj se u najvećoj meri odvijaju događaji opisani u “Homoljskom Dilingeru”.
Pročitajte i:
